Có nhất thiết phải ồ ạt thi theo hình thức trắc nghiệm?

Trong những nội dung được Bộ GD&ĐT khảo sát, lấy ý kiến quanh Đề án tổng thể đổi mới thi và tuyển sinh, tôi và số đông các bậc phụ huynh có con em đang học phổ thông đều nhận thấy các yêu cầu về đổi mới thi, tuyển sinh; các giải pháp đảm bảo và lộ trình thực hiện được nêu ra trong Đề án là khá sát thực, bởi tổ chức được “một kỳ thi, hai mục đích” vừa tránh tốn kém cho thí sinh và giảm chi phí cho các trường ĐH, CĐ.

Song, rất nhiều người băn khoăn cho rằng nên “học gì thi nấy”, chứ không nên quy định: thí sinh thi 5 hoặc 6 môn, trong đó có 3 môn cố định, 1 môn bắt buộc do Bộ GD&ĐT quy định; 1 môn (hoặc 2 môn) do thí sinh tự chọn.

Thiết nghĩ, với học sinh phổ thông, đã học môn gì thì nên thi để kiểm tra môn đó chứ chúng ta không nên vừa hô hào chống bệnh thành tích mà lại không giải quyết được triệt để một hiện tượng đáng buồn khác là “học lệch”, học “tủ” trong số đông học sinh.

Vì vậy, trong quá trình xây dựng đề án đổi mới thi và tuyển sinh, Bộ GD&ĐT nên cân nhắc lựa chọn phương án thi tốt nghiệp đủ 8 môn và tùy đặc thù của các trường ĐH, CĐ mà quy định điểm số hoặc bổ sung thêm môn thi cho phù hợp. Làm như vậy, chúng ta sẽ tránh được tình trạng sát đến ngày thi tốt nghiệp cả thầy và trò cùng “ngóng” một vài môn để “học tủ”.

Ngoài ra, nhiều bậc phụ huynh cũng băn khoăn về kết cấu của đề thi. Đã gọi là kỳ thi “hai trong một” thì cần xây dựng thật khoa học, sao cho vừa đánh giá được học lực của học sinh thi tú tài, vừa xét tuyển được các thí sinh ưu tú vào đại học.
Có không ít trường hợp đỗ tốt nghiệp, đỗ đại học do “may mắn”, do lựa chọn đáp án theo “cảm tính”. Vậy thì có nhất thiết phải ồ ạt thay đổi hình thức thi trắc nghiệm ở tất cả các môn ngay từ kỳ thi THPT quốc gia năm 2009?

Việc lựa chọn từ hình thức thi tự luận sang trắc nghiệm (TN) không hẳn đã là một phương án tốt. Chúng ta không nên coi tiêu chí “khách quan, tiết kiệm, hạn chế tiêu cực” mà bỏ qua mục đích chính là đánh giá trình độ học tập thật sự của thí sinh.

Tôi rất tán thành với quan điểm của Giáo sư Văn Như Cương (trường THPT Lương Thế Vinh, Hà Nội) đã nhiều lần đề cập trên các phương tiện thông tin đại chúng: “Sa đà vào thi trắc nghiệm sẽ là cách hạ thấp nền giáo dục.

Nhìn vào phổ điểm thi trắc nghiệm sẽ có nhiều điểm khá, giỏi, nhưng thực chất giáo dục sẽ đi xuống”. Chúng ta cũng nhận thấy một thực tế: Thi trắc nghiệm chỉ cần đánh dấu phương án đúng là đạt điểm tối đa, trong khi thi tự luận có đáp số đúng nhưng cách lập luận, trình bày không đúng vẫn không có điểm.

Bởi vậy sẽ có không ít trường hợp đỗ tốt nghiệp, đỗ đại học do “may mắn”, do lựa chọn đáp án theo “cảm tính”. Vậy thì có nhất thiết phải ồ ạt thay đổi hình thức thi trắc nghiệm ở tất cả các môn ngay từ kỳ thi THPT quốc gia năm 2009?